[Home] [Ιστορία] [Wado] [Δημιουργός] [Λεξικό] [Τεχνικές] [VIDEO] [Εξάσκηση] [Εξετάσεις] [Ελλάς] [Links]
.
Αρχές Wado
.
"Αρμονικές τεχνικές κτυπήματος (wa no ken) και ειρηνικές σκέψεις (wa no kokoro)
οδηγούν στην ειρήνη και την αρμονία (wa no michi)."
Αυτή είναι η επικεφαλίδα των αρχών του karate-do wado-ryu που έχουν ληφθεί από τις Αρχαίες Ιαπωνικές άοπλες πολεμικές τέχνες και από τις αντίστοιχες Οκιναβικές του παραδοσιακού καράτε. Είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο διδάσκονται και εκτελούνται οι τεχνικές του wado.
Ας δούμε ποιές είναι αναλυτικά:
Αρχές Γυμναστηρίου
Rei - Σημαίνει "χαιρετισμός". Είναι ο αμοιβαίος αλληλοσεβασμός και η προσωπική επικοινωνία μεταξύ δασκάλου και μαθητών, αλλά και των μαθητών μεταξύ τους.
Reisetsu o mamori - Σημαίνει "σεβασμός στους κανόνες". Ο αθλητής πρέπει να σέβεται τους κανόνες και της αρχές του γυμναστηρίου.
Shingi o omanji - Σημαίνει "εμπιστοσύνη στην αξία". Ο αθλητής οφείλει να εμπιστεύεται την αξία και τις οδηγίες του δασκάλου.
Jojutsu ni oberezu - Σημαίνει περιφραστικά ότι "δάσκαλος και μαθητές δεν είναι ένα". Είναι μία αρχή που καθορίζει τα όρια της οικειότητας μεταξύ δασκάλου και μαθητών.
Βασικές Αρχές Εξάσκησης
Metsuke - Σημαίνει "διορατικότητα". Έχει δύο σκέλη, το ganriki. και το mokushin. Η πρώτη αρχή ορίζει την διορατικότητα εντοπισμού των μειονεκτιμάτων του αντιπάλου και η δεύτερη την ικανότητα αναδίπλωσης και πτώσης του.
Maai - Σημαίνει "κατάλληλη απόσταση". Ο κάθε ασκούμενος φροντίζει πάντα να διατηρεί την κατάλληλη απόσταση από τον αντίπαλο του ώστε αυτός να μην διατηρεί την ικανότητα αποτελεσματικού κτυπήματος. Η απόσταση αυτή μεταβάλλεται συνεχώς ανάλογα με τις θέσεις και τις προθέσεις των ασκουμένων.
Kokyu - Σημαίνει "σωστή αναπνοή". Ο ρυθμός της εισπνοής και εκπνοής κατά τη διάρκεια της άσκησης (ή της διαμάχης) είναι πολύ σημαντικός. Η σωστή αναπνοή διδάσκεται σταδιακά και αργότερα (με τα χρόνια εξάσκησης) γίνεται ανακλαστικά.
Kuzushi - Σημαίνει "ανισσοροπία". Ουσιαστικά είναι ο απόλυτος σκοπός κάθε ασκούμενου πριν επιτεθεί στον αντίπαλό του. Πρώτα τον αποσταθεροποιεί και στη συνέχεια (αφού έτσι γίνεται ευάλωτος) του επιτίθεται.
Zanshin - Σημαίνει "πλήρης επαγρύπνηση". Ο αθλητής τόσο στο γυμναστήριο όσο και στον αγώνα πρέπει να βρίσκεται σωματικά και ψυχικά σε πλήρη ετοιμότητα. Είναι ο απόλυτος στόχος της εξάσκησης που σταδιακά βοηθάει τον ασκούμενο και στην προσωπική του ζωή.
Μέγιστες Αρχές Εξάσκησης (San I Tai)
Ten-I - Είναι η ορθή τοποθέτηση του σώματος με κατάλληλες εναλλαγές θέσεων, για αποφυγή ή εκτροπή του κτυπήματος και άμεση ανταπόδοση με ΕΠΑΦΗ.
Ten-Tai - Είναι η ορθή χρησιμοποίηση τού σωματικού βάρους, για αύξηση της δύναμης του κτυπήματος ανταπόδοσης με ΕΠΑΦΗ ή για πολλαπλασιασμό της δύναμης του επιτιθέμενου εναντίον του με σκοπό την ΠΤΩΣΗ.
Ten-Gi - Είναι η ορθή χρησιμοποίηση όλων των διδαχθέντων τεχνικών.
Αρχές μετακίνησης σώματος (Tai sabaki).
Tai Sabaki - Tai στα ιαπωνικά σημαίνει "μέγιστος" ή "υπέρτατη αρχή" και Sabaki σημαίνει "κατάλληλος χειρισμός" ή "θεραπεία". Στο karate-do wado-ryu όμως η έκφραση αυτή αναφέρεται στις κινήσεις του σώματος και σημαίνει "τέλειος χειρισμός των ποδιών". Στο wado ο ασκούμενος αθλητής πρέπει να μετακινείται κάθε φορά συνεχώς και ακριβώς όσο απαιτούν οι περιστάσεις, για να αποφύγει ένα κτύπημα ή να ανταποδώσει ένα άλλο πάντα με επαφή. Δεν πρέπει να κάνει τίποτε λιγότερο ή τίποτε περισσότερο απ' όσο χρειάζεται. Η εφαρμογή αυτής της αρχής γίνεται με στροφή των γοφών και της λεκάνης, κάτι που κάνει το wado να ξεχωρίζει από τ' άλλα είδη karate-do.
Nagasu - Σημαίνει "παραμερισμός". Το σώμα του αθλητή σε ενδεχόμενη επίθεση μετακινείται "ακριβώς όσο απαιτείται" δεξιά ή αριστερά -ποτέ προς τα πίσω- της γραμμής επίθεσης του αντιπάλου. Ταυτόχρονα χρησιμοποιεί τη δύναμη της επίθεσης του εναντίον του.
Inasu - Σημαίνει "σκύψιμο". Χρησιμοποιείται για αποφυγή επίθεσης και ταυτόχρονα είσοδο στο χώρο μέσα στον οποίο ξεδιπλώνεται η τεχνική του αντιπάλου.
Noru - Σημαίνει "όχι άμυνα", αλλά "ταυτόχρονη επίθεση με την εκδήλωση της επίθεσης του αντιπάλου", κινούμενος ακριβώς όπως κυλά το νερό γύρω από ένα ταχύπλοο σκάφος που σκίζει τη θάλασσα.
Irimi - Σημαίνει "διείσδηση". Είναι η ικανότητα εισχώρησης στην αφύλακτη περιοχή του αντιπάλου, ώστε να ακολουθήσει εύκολο και αποτελεσματικό κτύπημα επαφής.
Αρχές των Kata
I ki ta kata - Το kata πρέπει όταν εκτελείται να είναι πάντα ζωηρό και τεχνικό. Ο αθλητής οφείλει να σχηματίζει μέσα στο μυαλό του ένα εικονικό αντίπαλο που σε κάθε κίνηση μάχεται μαζί του. Αλλιώς το kata δεν θα διαφέρει σε τίποτε από ένα χορό.
I nen - Το κάθε kata πρέπει να εκτελείται με την εσωτερική δύναμη του αθλητή. Μία δύναμη που προέρχεται από μέσα του. Διαφορετικά σε κάθε κίνηση θα σταματά για να σκεφτεί την επόμενη.
Chikara no kyoyaku - Οι τεχνικές των kata πρέπει να εκτελούνται με τη σωστή εναλλαγή έντασης (δύναμης) και χαλάρωσης (απαλότητας), σε πλήρη αρμονία μεταξύ τους.
Waza no kankyu - Ο σωστός χρόνος εναλλαγής μεταξύ αργού και γρήγορου, δυνατού και απαλού, η τεχνική εκτέλεση, το βλέμμα και η ισσοροπία καθορίζουν το ρυθμό και τον χαρακτήρα ενός kata.
Kisoku no donto - Ο ρυθμός της αναπνοής (εισπνοή-εκπνοή) καθορίζει την εξέλιξη και την παρουσίαση ενός kata, ιδίως όταν αυτό είναι μακροσκελές.
Baransu - Η εκτέλεση κάθε kata απαιτεί πλήρη ισσοροπία όλων των στοιχείων του (αθλητής, τεχνικές, αναπνοή, χρονισμός, δύναμη, ταχύτητα κλπ).
Yoi no kisin - Ετοιμότητα, συγκέντρωση, επιθυμία και θέληση είναι τα απαιτούμενα στοιχεία πριν από την εκτέλεση ενός kata.
Inyo - Ο αθλητής κατά την εκτέλεση ενός kata πρέπει να έχει πλήρη επίγνωση των τεχνικών που περιλαμβάνει. Ποιές είναι άμυνας, ποιές επίθεσης, κλπ.
Tai no shinshoku - Ο αθλητής πρέπει να γνωρίζει ακριβώς πόσο εκτείνονται και πόσο συρρικνόνωνται κάθε φορά οι εκτελούμενες τεχνικές. Εάν ένα kata εκτελείται "λάθος" στο μέγεθος των κινήσεων αυτό φαίνεται καθαρά σε ομαδικές παρουσιάσεις.
Kiai - Ki σημαίνει "ενέργεια" και "πνεύμα", Ai σημαίνει "ένωση" και "ειρήνη". Ki-ai είναι η στιγμή της απόλυτης συννένωσης - εναρμόνισης σώματος και πνεύματος κατά την εκτέλεση ενός kata. Το kiai συνοδεύεται από μία δυνατή κραυγή που πηγάζει αβίαστα από την εσωτερική δύναμη του αθλητή.
Hyoshi - Είναι ο υποδειγματικός ρυθμός της ροής και των συνδυασμών των κινήσεων - τεχνικών ενός kata.
Kime - Είναι η απαιτούμενη συγκέντρωση - εστίαση που απαιτείται να έχει ο αθλητής επάνω στις εκτελούμενες τεχνικές. Χωρίς συγκέντρωση δεν επιτυγχάνεται το Kiai.
Antei - Το σημαντικότερο όλων για την ορθή εκτέλεση των τεχνικών και των kata είναι η απόλυτη σταθερότητα των ποδιών στο δάπεδο. Τα πόδια, κάθε φορά που πατούν κάτω, πρέπει να είναι αταλάντευτα και σταθερά, όπως τα δέντρα με βαθιές ρίζες.
Αρχές jiyu kumite - (Συνένωση άμυνας-επίθεσης).
Go no sen: Σημαίνει "άμυνα και ταυτόχρονη επίθεση" πριν την πλήρη ολοκλήρωση της επίθεσης του αντιπάλου.
Sen: Σημαίνει "επίθεση" που γίνεται πριν ακόμη εκδηλώσει ο αντίπαλος επίθεση (που είχε γίνει αντιληπτή εκ των προτέρων).
Sen sen no sen: Σημαίνει "ταυτόχρονη επίθεση σε επίθεση" που εκδηλώνεται με άμεση αντίδραση, με αποφυγή και χωρίς άμυνα.
Αρχές προόδου στο wado. - (Ο δρόμος του -do)
Η πρόοδος στην εξάσκηση του karate-do wado-ryu καθώς και η σχέση δασκάλου μαθητή περιγράφεται με τον ιαπωνικό όρο Shu-Ha-Ri. Ο όρος αυτός αναφέρεται σε τρεις μεγάλες χρονικές περιόδους (δυσδιάκριτες μεταξύ τους), τόσο μεγάλες όσο διαρκεί ολόκληρη η ζωή ενός ανθρώπου.
Για παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με δηλώσεις των περισσοτέρων μεγάλων δασκάλων του wado στην περίοδο "Ri" αυτή τη στιγμή βρίσκεται μόνο ο δάσκαλος Tatsuo Suzuki.
Ας δούμε τι σημαίνει κάθε κομμάτι του όρου Shu-Ha-Ri:
Shu σημαίνει ταυτόχρονα "προστατεύω", αλλά και "υπακούω".
.
Αρχές Wado
.
"Αρμονικές τεχνικές κτυπήματος (wa no ken) και ειρηνικές σκέψεις (wa no kokoro)
οδηγούν στην ειρήνη και την αρμονία (wa no michi)."
Αυτή είναι η επικεφαλίδα των αρχών του karate-do wado-ryu που έχουν ληφθεί από τις Αρχαίες Ιαπωνικές άοπλες πολεμικές τέχνες και από τις αντίστοιχες Οκιναβικές του παραδοσιακού καράτε. Είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο διδάσκονται και εκτελούνται οι τεχνικές του wado.
Ας δούμε ποιές είναι αναλυτικά:
Αρχές Γυμναστηρίου
Rei - Σημαίνει "χαιρετισμός". Είναι ο αμοιβαίος αλληλοσεβασμός και η προσωπική επικοινωνία μεταξύ δασκάλου και μαθητών, αλλά και των μαθητών μεταξύ τους.
Reisetsu o mamori - Σημαίνει "σεβασμός στους κανόνες". Ο αθλητής πρέπει να σέβεται τους κανόνες και της αρχές του γυμναστηρίου.
Shingi o omanji - Σημαίνει "εμπιστοσύνη στην αξία". Ο αθλητής οφείλει να εμπιστεύεται την αξία και τις οδηγίες του δασκάλου.
Jojutsu ni oberezu - Σημαίνει περιφραστικά ότι "δάσκαλος και μαθητές δεν είναι ένα". Είναι μία αρχή που καθορίζει τα όρια της οικειότητας μεταξύ δασκάλου και μαθητών.
Βασικές Αρχές Εξάσκησης
Metsuke - Σημαίνει "διορατικότητα". Έχει δύο σκέλη, το ganriki. και το mokushin. Η πρώτη αρχή ορίζει την διορατικότητα εντοπισμού των μειονεκτιμάτων του αντιπάλου και η δεύτερη την ικανότητα αναδίπλωσης και πτώσης του.
Maai - Σημαίνει "κατάλληλη απόσταση". Ο κάθε ασκούμενος φροντίζει πάντα να διατηρεί την κατάλληλη απόσταση από τον αντίπαλο του ώστε αυτός να μην διατηρεί την ικανότητα αποτελεσματικού κτυπήματος. Η απόσταση αυτή μεταβάλλεται συνεχώς ανάλογα με τις θέσεις και τις προθέσεις των ασκουμένων.
Kokyu - Σημαίνει "σωστή αναπνοή". Ο ρυθμός της εισπνοής και εκπνοής κατά τη διάρκεια της άσκησης (ή της διαμάχης) είναι πολύ σημαντικός. Η σωστή αναπνοή διδάσκεται σταδιακά και αργότερα (με τα χρόνια εξάσκησης) γίνεται ανακλαστικά.
Kuzushi - Σημαίνει "ανισσοροπία". Ουσιαστικά είναι ο απόλυτος σκοπός κάθε ασκούμενου πριν επιτεθεί στον αντίπαλό του. Πρώτα τον αποσταθεροποιεί και στη συνέχεια (αφού έτσι γίνεται ευάλωτος) του επιτίθεται.
Zanshin - Σημαίνει "πλήρης επαγρύπνηση". Ο αθλητής τόσο στο γυμναστήριο όσο και στον αγώνα πρέπει να βρίσκεται σωματικά και ψυχικά σε πλήρη ετοιμότητα. Είναι ο απόλυτος στόχος της εξάσκησης που σταδιακά βοηθάει τον ασκούμενο και στην προσωπική του ζωή.
Μέγιστες Αρχές Εξάσκησης (San I Tai)
Ten-I - Είναι η ορθή τοποθέτηση του σώματος με κατάλληλες εναλλαγές θέσεων, για αποφυγή ή εκτροπή του κτυπήματος και άμεση ανταπόδοση με ΕΠΑΦΗ.
Ten-Tai - Είναι η ορθή χρησιμοποίηση τού σωματικού βάρους, για αύξηση της δύναμης του κτυπήματος ανταπόδοσης με ΕΠΑΦΗ ή για πολλαπλασιασμό της δύναμης του επιτιθέμενου εναντίον του με σκοπό την ΠΤΩΣΗ.
Ten-Gi - Είναι η ορθή χρησιμοποίηση όλων των διδαχθέντων τεχνικών.
Αρχές μετακίνησης σώματος (Tai sabaki).
Tai Sabaki - Tai στα ιαπωνικά σημαίνει "μέγιστος" ή "υπέρτατη αρχή" και Sabaki σημαίνει "κατάλληλος χειρισμός" ή "θεραπεία". Στο karate-do wado-ryu όμως η έκφραση αυτή αναφέρεται στις κινήσεις του σώματος και σημαίνει "τέλειος χειρισμός των ποδιών". Στο wado ο ασκούμενος αθλητής πρέπει να μετακινείται κάθε φορά συνεχώς και ακριβώς όσο απαιτούν οι περιστάσεις, για να αποφύγει ένα κτύπημα ή να ανταποδώσει ένα άλλο πάντα με επαφή. Δεν πρέπει να κάνει τίποτε λιγότερο ή τίποτε περισσότερο απ' όσο χρειάζεται. Η εφαρμογή αυτής της αρχής γίνεται με στροφή των γοφών και της λεκάνης, κάτι που κάνει το wado να ξεχωρίζει από τ' άλλα είδη karate-do.
Nagasu - Σημαίνει "παραμερισμός". Το σώμα του αθλητή σε ενδεχόμενη επίθεση μετακινείται "ακριβώς όσο απαιτείται" δεξιά ή αριστερά -ποτέ προς τα πίσω- της γραμμής επίθεσης του αντιπάλου. Ταυτόχρονα χρησιμοποιεί τη δύναμη της επίθεσης του εναντίον του.
Inasu - Σημαίνει "σκύψιμο". Χρησιμοποιείται για αποφυγή επίθεσης και ταυτόχρονα είσοδο στο χώρο μέσα στον οποίο ξεδιπλώνεται η τεχνική του αντιπάλου.
Noru - Σημαίνει "όχι άμυνα", αλλά "ταυτόχρονη επίθεση με την εκδήλωση της επίθεσης του αντιπάλου", κινούμενος ακριβώς όπως κυλά το νερό γύρω από ένα ταχύπλοο σκάφος που σκίζει τη θάλασσα.
Irimi - Σημαίνει "διείσδηση". Είναι η ικανότητα εισχώρησης στην αφύλακτη περιοχή του αντιπάλου, ώστε να ακολουθήσει εύκολο και αποτελεσματικό κτύπημα επαφής.
Αρχές των Kata
I ki ta kata - Το kata πρέπει όταν εκτελείται να είναι πάντα ζωηρό και τεχνικό. Ο αθλητής οφείλει να σχηματίζει μέσα στο μυαλό του ένα εικονικό αντίπαλο που σε κάθε κίνηση μάχεται μαζί του. Αλλιώς το kata δεν θα διαφέρει σε τίποτε από ένα χορό.
I nen - Το κάθε kata πρέπει να εκτελείται με την εσωτερική δύναμη του αθλητή. Μία δύναμη που προέρχεται από μέσα του. Διαφορετικά σε κάθε κίνηση θα σταματά για να σκεφτεί την επόμενη.
Chikara no kyoyaku - Οι τεχνικές των kata πρέπει να εκτελούνται με τη σωστή εναλλαγή έντασης (δύναμης) και χαλάρωσης (απαλότητας), σε πλήρη αρμονία μεταξύ τους.
Waza no kankyu - Ο σωστός χρόνος εναλλαγής μεταξύ αργού και γρήγορου, δυνατού και απαλού, η τεχνική εκτέλεση, το βλέμμα και η ισσοροπία καθορίζουν το ρυθμό και τον χαρακτήρα ενός kata.
Kisoku no donto - Ο ρυθμός της αναπνοής (εισπνοή-εκπνοή) καθορίζει την εξέλιξη και την παρουσίαση ενός kata, ιδίως όταν αυτό είναι μακροσκελές.
Baransu - Η εκτέλεση κάθε kata απαιτεί πλήρη ισσοροπία όλων των στοιχείων του (αθλητής, τεχνικές, αναπνοή, χρονισμός, δύναμη, ταχύτητα κλπ).
Yoi no kisin - Ετοιμότητα, συγκέντρωση, επιθυμία και θέληση είναι τα απαιτούμενα στοιχεία πριν από την εκτέλεση ενός kata.
Inyo - Ο αθλητής κατά την εκτέλεση ενός kata πρέπει να έχει πλήρη επίγνωση των τεχνικών που περιλαμβάνει. Ποιές είναι άμυνας, ποιές επίθεσης, κλπ.
Tai no shinshoku - Ο αθλητής πρέπει να γνωρίζει ακριβώς πόσο εκτείνονται και πόσο συρρικνόνωνται κάθε φορά οι εκτελούμενες τεχνικές. Εάν ένα kata εκτελείται "λάθος" στο μέγεθος των κινήσεων αυτό φαίνεται καθαρά σε ομαδικές παρουσιάσεις.
Kiai - Ki σημαίνει "ενέργεια" και "πνεύμα", Ai σημαίνει "ένωση" και "ειρήνη". Ki-ai είναι η στιγμή της απόλυτης συννένωσης - εναρμόνισης σώματος και πνεύματος κατά την εκτέλεση ενός kata. Το kiai συνοδεύεται από μία δυνατή κραυγή που πηγάζει αβίαστα από την εσωτερική δύναμη του αθλητή.
Hyoshi - Είναι ο υποδειγματικός ρυθμός της ροής και των συνδυασμών των κινήσεων - τεχνικών ενός kata.
Kime - Είναι η απαιτούμενη συγκέντρωση - εστίαση που απαιτείται να έχει ο αθλητής επάνω στις εκτελούμενες τεχνικές. Χωρίς συγκέντρωση δεν επιτυγχάνεται το Kiai.
Antei - Το σημαντικότερο όλων για την ορθή εκτέλεση των τεχνικών και των kata είναι η απόλυτη σταθερότητα των ποδιών στο δάπεδο. Τα πόδια, κάθε φορά που πατούν κάτω, πρέπει να είναι αταλάντευτα και σταθερά, όπως τα δέντρα με βαθιές ρίζες.
Αρχές jiyu kumite - (Συνένωση άμυνας-επίθεσης).
Go no sen: Σημαίνει "άμυνα και ταυτόχρονη επίθεση" πριν την πλήρη ολοκλήρωση της επίθεσης του αντιπάλου.
Sen: Σημαίνει "επίθεση" που γίνεται πριν ακόμη εκδηλώσει ο αντίπαλος επίθεση (που είχε γίνει αντιληπτή εκ των προτέρων).
Sen sen no sen: Σημαίνει "ταυτόχρονη επίθεση σε επίθεση" που εκδηλώνεται με άμεση αντίδραση, με αποφυγή και χωρίς άμυνα.
Αρχές προόδου στο wado. - (Ο δρόμος του -do)
Η πρόοδος στην εξάσκηση του karate-do wado-ryu καθώς και η σχέση δασκάλου μαθητή περιγράφεται με τον ιαπωνικό όρο Shu-Ha-Ri. Ο όρος αυτός αναφέρεται σε τρεις μεγάλες χρονικές περιόδους (δυσδιάκριτες μεταξύ τους), τόσο μεγάλες όσο διαρκεί ολόκληρη η ζωή ενός ανθρώπου.
Για παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με δηλώσεις των περισσοτέρων μεγάλων δασκάλων του wado στην περίοδο "Ri" αυτή τη στιγμή βρίσκεται μόνο ο δάσκαλος Tatsuo Suzuki.
Ας δούμε τι σημαίνει κάθε κομμάτι του όρου Shu-Ha-Ri:
Shu σημαίνει ταυτόχρονα "προστατεύω", αλλά και "υπακούω".
Περιγράφει τη σχέση δασκάλου-μαθητή ακριβώς όπως είναι η σχέση πατέρα-παιδιού. Ο δάσκαλος πρέπει να λειτουργεί αποκλειστικά σαν πατέρας που έχει ως σκοπό την προστασία και σωστή διαπαιδαγώγηση του παιδιού του. Ο μαθητής πρέπει να συμπεριφέρεται ως παιδί που δέχεται τις νουθεσίες, αλλά και τις παρατηρήσεις του πατέρα σ' όλες τις εκφάνσεις της ζωής του. Είναι μία σχέση που συνήθως διαρκεί μέχρι το παιδί να γίνει πατέρας ή αλλιώς μέχρι ο μαθητής να γίνει δάσκαλος.
Ha σημαίνει ταυτόχρονα "αποδέσμευση ή ανεξαρτησία", αλλά και "απογοήτευση".
Ha σημαίνει ταυτόχρονα "αποδέσμευση ή ανεξαρτησία", αλλά και "απογοήτευση".
Περιγράφει τη σχέση του νέου δάσκαλου με τον παλαιότερο σε ιεραρχία. Ο νέος έχει καινούργιες ιδέες και προτάσεις τόσο δυνατές που τον κάνουν να θέλει να αποσταστεί από τον προκαθορισμένο μονόδρομο του δασκάλου. Εδώ ο παλαιότερος δάσκαλος απογοητεύεται από τις καινοτομίες και μερικές φορές δυσανασχετεί. Όμως η ζωή συνεχίζεται και όπως ο κόσμος εξελίσσεται έτσι εξελίσσεται και η τέχνη του wado.
Ri σημαίνει "πέρα από το όριο" ή "υπέρβαση" ή "αυτοβελτίωση".
Ri σημαίνει "πέρα από το όριο" ή "υπέρβαση" ή "αυτοβελτίωση".
Είναι αυτό που επιθυμούν και οι δύο, δάσκαλος και μαθητής. Ο πρώτος να διδάξει όλα όσα γνωρίζει, όσο το δυνατόν τελειότερα και ο δεύτερος να κατανοήσει και να μελετήσει όσα διδάχτηκε όσο το δυνατόν καλύτερα, με αποκλειστικό σκοπό να ξεπεράσει το δάσκαλό του. Πόσοι άραγε μπορούν να ξεπεράσουν το δάσκαλο τους, αλλά και όσους άλλους είναι καλύτεροι από αυτούς;
